Lütfen bekleyin..


Muhammed Günay

Haberi Araştırmak ve Su-i Zan!

15 Temmuz 2016, 10:12 - Okunma: 3118

“Ey iman edenler! Eğer bir fasık size bir haber getirirse, onun doğruluğunu araştırın. Yoksa bilmeyerek bir topluluğa karşı kötülük edersiniz de, sonra yaptığınıza pişman olursunuz.” -Hucûrat 6- 

Fasık birinin getirdiği haberlerin mutlaka araştırılması” gerektiği, çünkü o haberin “yalan/yanlış” olma ihtimalinin bulunduğu belirtiliyor. Eğer fasıkın getirdiği haberler doğruluğu araştırılmadan kabul edilirse, İslam toplumunda ve o toplumu oluşturan kişiler arasında, birbirlerine iletmiş oldukları “haberler konusunda şüphelerin yayılmaması hassasiyeti” ihlal edilmiş ve toplumda güven kalmamış olur. Böyle olursa, Müslümanlar arası bilgi akışı da felç olur. İslam toplumunda asıl olan, fertlerinin güvenilir olması, birbirlerine iletmiş oldukları haberlerin de inanılır ve kabul edilir olmasıdır. Oysa fasık, getirmiş olduğu haberin doğruluğu ortaya çıkana kadar şüphe altındadır. Şüphe varsa, o şüphe giderilene kadar bunun üzerine kanaat bina edilemez.

Görüldüğü üzere Kur’an, Müslüman olduğu halde büyük günah işleyen fasıkın getirdiği haberlerin bile araştırılmasını şart koşan esaslı bir prensip ile İslam toplumunda oluşabilecek herhangi bir “güven kırılması”nın önünü almıştır. Fasıkın haberi araştırılacaksa, kâfirin, müşrikin vs. haberleri her halükârda araştırılmalıdır.

Müslümanlar, bir fasıkın veya kâfirin getirdiği habere dayanarak, hemen acele ile o haberin gereğini yapmaya kalkışmazlar. Yaparlarsa, habere konu olan topluma veya kişiye, bilmeden ve acele ile zarar verebilirler. Ancak bu, Allah’ı gazaplandıran bir harekettir. Araştırmadan, acele ile hak ve adaletten uzaklaşmanın sonu pişmanlıktır.   Bu bakımdan, fasıkın ve kâfirin getirdiği haberlerin doğruluğu mutlaka araştırılmalıdır. İb-i Kesir’in rivayetine göre, işte bu yüzden, haberlerin araştırılmasına dair Rasulullah (sav) şöyle buyurur: “Tedbirli davranmak Allah’tan, acele ise şeytandandır.”

Kur’an tefsirlerinde beyan edildiğine göre, bu ayetin anlamı geneldir. Ayet, fasık olan birinin getirdiği haber karşısında, mutlaka o haberi süzgeçten geçirmeyi, tedbirli davranmayı içerir.

Takva sahiplerinin, fasık olmayanların, doğruların, dini görevlerini tam olarak yapanların getirdiği haberler ise hemen alınır mı? Fasıkın haberlerini araştırmak gerekir. Çünkü fasıkın haberlerinin araştırılmadan kabul edilmesi hataya yol açar.   Muttakinin haberlerini araştırmaya kalkışmak onlara olan itimadı zedeler mi?  

Asıl olan gelen haberler kimden gelirse gelsin, araştırılmalıdır. O anda haberi getiren şahıs yanlış görmüş veya nefsine uymuş olabilir. Belki hakkında haber getirdiği şahıs ile arasında çekişme vardır. Dolayısıyla tek taraflı haberlerde yanlış karar verme ihtimali yüksek olur. Karşı tarafı da dinlemek lazımdır. Çok dürüst ve takvalı gördüğümüz insanlar hissi davranabilirler. Eğer araştırma yapmadan gelen her haberi kabul edersek, birçok insanın kalbini kırmış oluruz. Ona da sormak gerekir.

Özellikle gruplarda görülen şudur. Kim önce bilgi verirse doğru olan odur. Diğeri zan altındadır. Zan altında olmasa bile haber getirilen şahsın kalbinde bir nokta kalıyor. Sormadığı zaman, zamanla diğer gelen haberlerle zan kesinlik kazanıyor.

           “Suizan etmeyin. Suizan, yanlış karar vermeye sebep olur. İnsanların gizli şeylerini araştırmayın, kusurlarını görmeyin, münakaşa, haset ve düşmanlık etmeyin, birbirinizi kardeş gibi sevin, çekiştirmeyin. Müslüman Müslümanın kardeşidir, ona zulmetmez, yardım eder. Onu, kendinden aşağı görmez.” -Buhari, Müslim-

        “Ey iman edenler, suizan etmekten kendinizi koruyun! Zannetmenin bazısı günahtır.” -Hucurat 12-
        Günah olan zan, iyi kimseyi kötü zannetmektir. Günahının affolunmayacağını sanmak, Allah’u Teâlâya suizan olur. Müslümanı fâsık zannetmek suizan olur. Suizan haramdır. Haram işleyen kimseyi bilir ve onu sevmezse, suizan olmaz, buğd-i fillah olur, sevap olur.

       Müslümanın bir ayıbını görünce, ona hüsnü zan etmeli, teviline çalışmalıdır! Kalbe gelen bir düşünce, suizan olmaz. Kalbin o tarafa kayması, meyletmesi suizan olur. Hadis-i şerifte, “Suizan, yanlış karar vermeye sebep olur” buyuruldu. -Müslim- Şafii mezhebinde alametlere bakarak kesin karar verilmez. 

       Önemli olan iyi araştırmak ve şikayet edilen şahsı da adil ve önyargısız dinlemektir. O zaman işin rengi değişebilir. Ama benim çalıştığım mesai arkadaşım doğru söyler dediğimizde isabetli karar veremeyebiliriz. Belki, arkadaşının kendine göre bazı hesapları vardır.  

  • Bu haberi paylaşın:
UYARI: Konuyla ilgisi bulunmayan, hakaret içeren cümleler veya imalar, inançlara saldırı, şiddete teşvik ve tamamı büyük harfle yazılan yorumlar onaylanmamaktadır.
Yazarın Diğer Yazıları
169 gün önce
386 gün önce
404 gün önce
490 gün önce
534 gün önce
541 gün önce
598 gün önce
631 gün önce
664 gün önce
676 gün önce
694 gün önce
702 gün önce
718 gün önce
1136 gün önce
1168 gün önce
1170 gün önce
1188 gün önce
1203 gün önce
1207 gün önce
1210 gün önce
1229 gün önce
1335 gün önce
1470 gün önce
1497 gün önce
1535 gün önce
1555 gün önce
1601 gün önce
1612 gün önce
1801 gün önce
1818 gün önce
2065 gün önce
2207 gün önce
2221 gün önce
2231 gün önce
2241 gün önce
2276 gün önce
2328 gün önce
2361 gün önce
2362 gün önce
2363 gün önce
2377 gün önce
2385 gün önce
2392 gün önce
2428 gün önce
2678 gün önce
2770 gün önce
2813 gün önce
2832 gün önce
2880 gün önce
2900 gün önce
2906 gün önce
2925 gün önce
2955 gün önce
2975 gün önce
2992 gün önce
3021 gün önce
3109 gün önce
3139 gün önce
3186 gün önce
3240 gün önce
3297 gün önce
3303 gün önce
3334 gün önce
3352 gün önce
3449 gün önce
3465 gün önce
3529 gün önce
3554 gün önce
3564 gün önce
3578 gün önce
3585 gün önce
3592 gün önce
3594 gün önce
3599 gün önce
3606 gün önce
3613 gün önce
3620 gün önce
3635 gün önce
3637 gün önce
3640 gün önce
3659 gün önce
3660 gün önce
3663 gün önce
3684 gün önce
3694 gün önce

RSS
© 2025 - Batman Basın
bmV0aGFiZXJ5YXppbGltaS5jb20=